Współczesna rzeczywistość implikuje szeroką analizę podmiotów społecznych. Dlatego tez moim przekonaniu, takim podmiotem zmuszonym w coraz bardziej skomplikowanej strukturze jaka jest ochrona zdrowia jest właśnie pacjent.
Działania pacjenta warunkowane są :
- kondycją zdrowotną, wiedzą o zdrowiu oraz chorobie
- świadomości własnych oczekiwań
- wiedzy na temat organów ochrony praw pacjenta,
- wiedzy o procedurach
- doświadczenia w zakresie przebiegu interakcji z personelem medycznym
- reguł oraz zasad wywierania wpływu,
- narzędzi komunikacyjnych (+e-narzędzia) wykorzystywanych przez placówki medyczne itp.
W medycynie opieka to: dawanie wsparcia w celu zachowania swoistej równowagi biologicznej i psychicznej, zdrowia i dobrej jakości życia. Zapewnienia pewnego prawidłowego rozwoju jednostki, zaspakajanie potrzeb, których dana jednostka nie jest w stanie sama sobie zaspokoić.
Najbardziej powszechna jest opieka nieprofesjonalna, która sprawowana jest przez osoby nie mające żadnego przygotowania zawodowego do jej wykonywania, wiedza oraz umiejętności praktyczne, które są niezbędne w świadczeniu opieki a jakie są jedynie wynikiem przestrzegania pewnych norm społecznych, zwyczajów, kulturowych, obyczajów religijnych, lub intuicji.
Działania opiekuńcze w zakresie opieki nieprofesjonalnej są podejmowane przez rodzinę, sąsiadów, przyjaciół czy wolontariuszy.
Opiekunem nieprofesjonalnym staje się osoba, która świadczy dana opiekę, a nie jest zawodowym przedstawicielem, legitymującym się z wykształcenia.
Pomoc jest zatem formą wsparcia skierowanego na człowieka, umożliwiająca przezwyciężenie problemów, pewnego rodzaju trudności oraz przywrócenie wiary własnym siłom co przyczynia się do samodzielnego przemierzania przez niego trudności oraz pełniejszego rozwoju możliwości i zdolności indywidualnych. Kiedy człowiek sam nie jest w stanie sobie poradzić z czynnościami życia codziennego czy też problemami zdrowotnymi lub nie otrzymuje pomocy ze strony rodziny, zmuszony jest skorzystać z różnych form opieki profesjonalnej.
Staje się on wówczas biorcą opieki zapewnionej mu przez pracowników instytucji ochrony zdrowia
lub opieki społecznej.
Tak więc każdy człowiek w różnych okresach swojego życia jest dawcą czy też biorcą opieki, krótko mówiąc – opiekunem lub podopiecznym.
Bycie dobrym tego potrzebuje pacjent. Lekarz poprzez swoje decyzje oraz swoje kompetencje medyczne jest realizatorem tego dobra. Jest dobrem niepowtarzalnym różnym dla każdego człowieka biorąc pod uwagę jego status, preferencje, pleć, specyfikę świata wartości. Prawdomówność oraz szacunek dla osób wyznaczają granice oraz są przedmiotem zgody. Postepowanie niezgodne z zasadami czy też związane z ich naruszeniem jest niezgodne z koncepcją dobra pacjenta.
Pogwałcenie tego to ignorowanie przekonań jednej ze stron, stosowanie przymusu czy przemocy, zatajanie informacji będzie wiec naruszeniem owych zasad.
Arystoteles oraz sw.Tomasz poszukiwali dobra jako telos życia ludzkiego
Powstanie skutecznych metod leczenia oraz podtrzymujące życie ludzkie nowe rozwiązania, spowodowało, ze pojawiające się pytania o dobro pacjenta ,które najczęściej miało miejsce
w gabinetach lekarskich stało się przedmiotem powszechnego zainteresowania .Zmiany jakie nastąpiły w medycynie oraz w naszej cywilizacji jak: demokratyzacja z życia publicznego oraz powstanie nowych ruchów konsumenckich z naciskiem w głównej mierze na zadowolenie klienta w niemal każdej dziedzinie.
Bioetyka od samego niemalże początku i jakoby w opozycji do etyki lekarskiej była ruchem oddolnym. moralnych intuicji i przekonań, wyrażając „ducha czasu”
Odróżnienie etapu ustalenia dobra pacjenta od leczenia pozwala nam uniknąć rozstrzygnięć w kwestii lekarskiej prawdomówności. Ustalenia dobra pacjenta.
Prawdomówność jako dobro…, może w pewnych sytuacjach dopuszczać kłamstwo lub zatajenie przed nim prawdy na etapie leczenia, jeżeli na pewnym etapie występują moralne powody uniemożliwiające zastosowania zasady prawdomówności. Odstępstwo od prawdomówności w zależności od klinicznego stanu pacjenta, komunikacjach lekarza oraz charakteru więzi w relacji lekarz -pacjent.
Porozumienie między stronami lekarz -pacjent było od zawsze integralną częścią sztuki lekarskiej i miało znaczenie w przebiegu procesu powrotu do zdrowia.
Proces zdrowienia został zniekształcony przez nieprawidłową komunikację między lekarzem a pacjentem, co ma wpływ na obniżenie jakości świadczeń opieki medycznej oraz na wzrost kosztów leczenia.
Brak zrozumienia potrzeb i oczekiwań pacjenta jako konsumenta usługi zdrowotnej stanowi dzisiaj barierę komunikacyjną w relacjach terapeutycznych.
Bardzo ważna kwestia na dzień obecny to- Elektroniczna dokumentacja medyczna
Na podstawie art. 13a ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz.U. z 2017 r. poz. 1845 oraz z 2018 r. poz. 697)
§ Elektroniczną dokumentację medyczną stanowią:
1) informacja o rozpoznaniu choroby, problemu zdrowotnego lub urazu, wynikach przeprowadzonych badań, przyczynie odmowy przyjęcia do szpitala, udzielonych świadczeniach zdrowotnych oraz ewentualnych zaleceniach – w przypadku odmowy przyjęcia pacjenta do szpitala, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2017 r. poz. 1318 i 1524);
2) informacja dla lekarza kierującego świadczeniobiorcę do poradni specjalistycznej lub leczenia szpitalnego o rozpoznaniu, sposobie leczenia, rokowaniu, ordynowanych lekach, środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobach medycznych, w tym okresie ich stosowania i sposobie dawkowania oraz wyznaczonych wizytach kontrolnych, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 137 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1938, z późn. zm.2));
3) karta informacyjna z leczenia szpitalnego, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta; wchodzi od 2021-04-25)
4) wyniki badań laboratoryjnych wraz z opisem;
5) opis badań diagnostycznych, innych niż wskazane w pkt 4.
Prawnik Malgorzata Wilk
Poradnia Psychologiczno Prawna EWSPA Bruksela
