Pojawienie się na świecie dziecka jest zawsze dużą zmianą dla młodych rodziców, dlatego też chcą oni wykorzystać maksymalnie ten czas na spędzenie ze swoim nowo narodzonym dzieckiem. Jest to bardzo trudne, w momencie, kiedy młodzi rodzice muszą wrócić szybko do pracy zawodowej. Ochrona kobiety w ciąży oraz po porodzie różni się w zależności od polityki prowadzonej przez dane państwo. Średnia długość urlopu macierzyńskiego w krajach wspólnoty europejskiej wynosi 16,7 tygodnia. Spośród krajów europejskich najkrótszą przerwę w pracy gwarantuje Portugalia – 6 tygodni, a najdłużej Bułgaria – 46 tygodni. Królestwo Belgii ze swoimi 15 tygodniami znajduje w pośrodku tej listy.
W roku 2020, według danych podanych przez Statbel, w Belgii urodziło się 113.739 dzieci. Zauważa się jednak tendencje spadkową względem roku 2019. Spostrzec można dość dużą różnicę między regionami. Na Flandrii spadek ten wynosił 1,4 procent, Walonii – 3,9 procent. Największy spadek zaobserwowano w regionie Brukseli, który wyniósł aż 6 procent. Statystycznie w roku 2019 kobieta rodzącą swoje pierwsze dziecko w Belgii miała 31 lat. Jest to powyżej średniej europejskiej, która według Eurostatu wynosi 29,1 lat.
Ø Kobieta, która dowiaduje się, że jest w ciąży wchodzi w okres ochronny, a jej obowiązkiem jest jak najszybsze poinformowanie o tym pracodawcy, aby móc wprowadzić w życie szereg mechanizmów, które mają na celu ochronę zdrowia jej samej jak i jej nienarodzonego dziecka.
Ø Ochrona ta obejmuje m.in. ochronę przed zwolnieniem, prawo do nieobecności w pracy w określonych przypadkach (m.in. wizyt u lekarza czy badań w godzinach pracy) oraz środki zapobiegawcze w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa. W momencie, gdy kobieta wykonuje pracę, która jest uważana za pracę o podwyższonym ryzyku pracodawca musi zaoferować jej zmianę stanowiska. Jeśli nie jest to możliwe, umowa zostaje zawieszona, a kobieta otrzymuje zasiłek z kasy chorych.
Obecne przepisy zezwalają kobiecie na 15 tygodni urlopu macierzyńskiego, który podzielony może być na okres przed i po porodzie: do 6 tygodni przed planowaną datą porodu (w tym jeden tydzień obowiązkowy) i 9 tygodni po porodzie. W momencie przejścia kobiety na urlop macierzyński tydzień przed planowanym rozwiązaniem, tygodnie niewykorzystane przenoszone są i dodawane do okresu po porodzie. W przypadku ciąży mnogiej urlop zazwyczaj wynosi 17 tygodni, może jednak zostać wydłużony do 19 tygodni. Urlop macierzyński wypłacany jest przez kasę chorych i zależny od zarobków.
W pierwszych 4 miesiącach życia dziecka ojciec ma prawo do wykorzystania tzw. urlopu ojcowskiego, który od 1 stycznia 2021 roku wynosi 10 dni, a od 1 stycznia 2023 roku zwiększy się do 20 dni roboczych. Warto zauważyć ze ponad 98 procent ojców wykorzystuje te dni tuż po narodzinach dziecka oraz ponad połowa wykorzystuje swój roczny urlop wypoczynkowy w ciągu 30 dni od porodu.
Kobieta karmiąca wyłączenie piersią, wykonująca pracę uznaną za niebezpieczną dla jej zdrowia lub zdrowia jej dziecka ma prawo złożyć wniosek o przedłużenie swojego urlopu macierzyńskiego o tzw. urlop laktacyjny. Decyzję tą podejmuje lekarz medycyny pracy, który określa czy warunki pracy w zakładzie są niebezpieczne dla zdrowia matki oraz dziecka i mogą wpłyną znacząco na jakość jej pokarmu. To w jej interesie leży przedstawienie lekarzowi odpowiednich dowodów. Urlop ten może być udzielony do 5 miesiąca od narodzin dziecka.
Ø Po powrocie kobiety do pracy, pracującej w sektorze prywatnym, jest możliwość wykorzystania tzw. przerw na karmienie, które wykorzystać można do 9 miesiąca życia dziecka. W czasie tego okresu jest ona chroniona przed zwolnieniem. W zależności od godzin pracy ma prawo do 1-2 przerw po 30 minut na karmienie lub odciągania mleka. Przerwy te jednak muszą być ustalone z pracodawcą, a co miesiąc przedstawiony musi zostać dowód w postaci zaświadczenia lekarskiego, które potwierdza, że dziecko jest karmione piersią. Warto zaznaczyć, iż przerwy na karmienie nie są płatne przez pracodawcę. W tych przypadkach prawo wymaga od pracodawcy zapewnienie odpowiedniego lokalu kobiecie.
Młodzi rodzice mogą skorzystać z wielu rozwiązań, by móc godzić pracę zawodową z życiem rodzinnym. Prawo belgijskie pozwala na przerwanie kariery zawodowej lub zmniejszenie liczby godzin pracy korzystając z urlopu rodzicielskiego. Urlop ten wynosi 4 miesiące (w przypadku przerwy całkowitej). Warto zaznaczyć, że urlop ten przysługuje dwóm rodzicom i nie ma możliwości przeniesienia tego świadczenia z jednego rodzica na drugiego. W wykorzystać go można do 12 roku życia dziecka.
Można śmiało stwierdzić, że Belgia jest krajem prorodzinnym. Ustawodawca zauważa potrzeby obywateli i następują ciągle zmiany pozwalające na dzielenie życia rodzinnego, z karierą zawodową. A kobiety, mają coraz większe wsparcie swoich partnerów, którzy według statystyk wykorzystują przysługujące im dni wolne na spędzenie czasu ze swoimi dziećmi.
Agnieszka FENYK
Studentka EWSPA Bruksela
Bibliografia:
